به نام خدا
محمد علی طاهری
این ذوق و سمــاع ما، مجازی نبود وین وجد که میکنیم، بازی نبود
با بی خردان بگو که ای بی خردان بیهوده ســخن به این درازی نبود
فهرست:
طب مکمل و جایگزین (CAM) چیست؟
هر روش درمانی که خارج از محدودهی روشهای درمانی پزشکی جدید باشد، طب مکمل و جایگزین و یا به اختصار CAM نامیده میشود (CAM مخفف Complementary and Alternative Medicine).
دسازمان NCCAM یا مرکز ملی طب مکمل و جایگزین آمریکا که از مراکز وابسته به وزارت بهداشت (HSS) و مرکز ملی بهداشت (NIH) کشور آمریکا میباشد و با سازمان جهانی بهداشت سازمان ملل متحد در این زمینه همکاری نزدیک دارد، CAM را به شاخههای زیر تقسیم نموده است:
در این روش درمانی از حوزههای انرژی برای درمان بیماران استفاده میگردد. از نمونههای این روش میتوان از ری کی (REI KI)، کی گونگ (Qi Gong)، درمان از طریق لمس با دست (Therapeutic Touch) و… نام برد.
از نمونههای این روش میتوان از ماساژ (massage)، کایروپراکتیک (Chiropractic) و… نام برد.
این سیستمها تئوری و روشهای درمان مخصوص به خود را دارند که با پزشکی جدید تفاوت بنیادی دارند. مانند: هامیوپاتی، داروهای سنتی چینی ((Traditional Chinese Medicine (TCM) و…
در این سیستم با تکنیکهای مختلف سعی در بالا بردن ظرفیت ذهن در تاثیر گذاری بر عملکرد جسم و در نهایت درمان دارند. از نمونههای این روش میتوان از مدیتیشن (Meditation)، دعا (prayer)، درمان ذهنی (Mental Healing)، استفاده از هنر و موسیقی برای درمان و… نام برد.
در این نوع درمان از گیاهان دارویی، مواد غذایی و ویتامینها برای درمان بهره برده میشود. از نمونههای این روش میتوان از درمان از طریق مکملهای غذایی (Supplements Dietary) و محصولات دارویی گیاهی و. .. نام برد.
منبع گزارش: سازمان جهانی بهداشت سازمان ملل متحد مرکز تحقیقاتی NCCAM زیر نظر وزارت بهداشت و سازمان ملی بهداشت آمریکا عنوان گزارش: What Is CAM
بر اساس آخرین مطالعات انجام شده در سال ۲۰۰۵، تعداد ۱۴۰۰ بیمارستان در سراسر کشور آمریکا خدمات طب جایگزین و مکمل CAM را به مراجعین خود ارائه کردهاند.
۱۴۰۰ بیمارستان (۲۷ درصد از بیمارستانهای آمریکا) از بیمارستانهایی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتهاند، حداقل یکی از روشهای درمانی CAM را ارائه کردهاند. محبوب ترین روشهای درمانی CAM که در این بیمارستانها مورد استفاده قرار میگیرند، عبارتند از:
بر اساس این گزارش…
منبع گزارش: مرکز تحقیقاتی NCCAM زیر نظر وزارت بهداشت و سازمان ملی بهداشت آمریکا عنوان گزارش: CAM Offerings in U.S.Hospitals
مرکز ملی سرطان کشور آمریکا از دهه ۱۹۴۰ مطالعات خود را بر روی تاثیر CAM در درمان سرطان آغاز نمود که بر اساس نتایج جالب تحقیقات انجام شده و سیاست این مرکز مطالعاتی برای گسترش مطالعات بر روی روشهای جدید درمان بر اساس CAM، مرکز مطالعات طب مکمل و جایگزین برای سرطان (OCCAM- office of Cancer Complementary and Alternative Medicine) در سال ۱۹۹۸ پایهگذاری گردید.
هدف از ایجاد این مرکز تحقیقاتی جهت دهی و ارتقائ سطح تحقیقات در ارتباط با استفاده از CAM در درمان سرطان میباشد. این تحقیقات استفاده از CAM را در جلوگیری، تشخیص و درمان سرطان و همچنین درمان تاثیرات مخرب داروهای ضدسرطان را مورد بررسی قرار میدهد.
در سال ۲۰۰۵، مرکز ملی سرطان کشور آمریکا مبلغ ۱۲۱۰۷۷۰۰۰ میلیون دلار را در جهت انجام تحقیقات در این زمینه اختصاص داده است که حدوداً ۴۰۰ پروژه در این رابطه را در بر میگیرد.
منبع گزارش: مرکز ملی سرطان کشور آمریکا NCI زیر نظر وزارت بهداشت و سازمان ملی بهداشت آمریکا عنوان گزارش: NCI CAM History and Role of OCCAM
مطابق نظریهی سازمان بهداشت جهانی هر انسانی اجازه دارد که روش درمان خود را شخصا تعیین کند و هیچ جریانی اجازهی تحمیل مستقیم و یا غیر مستقیم روش و یا روشهایی را برای درمان دیگران ندارد و نقض آن در واقع نقض حقوق بشر میباشد. بدیهی است در صورتی که روشی بدون وجود دلایل موجه و دنیا پسند و بدون طی نمودن مراحل مطالعاتی و تحقیقاتی، منع قانونی پیدا کند، بیماران را به طور غیرمستقیم از تجربهی آن روش محروم نموده است که باید در پیشگاه وجدان بشری مورد مواخذه قرار بگیرد.
از اینرو، روز به روز کشورهایی متوجهی حقوق حقهی بیماران شده و به جمع طرفداران طب مکمل و جایگزین میپیوندند تا بیماران بتوانند با تجربهی آن شانس بهبود و درمان خود را افزایش دهند.
تحقیقات بر روی اکثر شاخههای طب مکمل و جایگزین بسیار آسان و بر اساس زیر نظر قرار دادن آن شاخه و بررسی آماری نتایج حاصل از آن (مطابق با آنچه که علوم تجربی به آن میپردازد،) صورت میگیرد و به صرف زمانهای طولانی و تحقیقات پرخرج نیز نیازی نمیباشد(مانند فرادرمانی). تعدادی از کشورهایی که در زمینه طب مکمل و جایگزین فعالیت دارند و نمونههایی از فعالیتهای آنها که در گزارش ذکر گردیده عبارتند از:
موسساتی که در تحقیقات در زمینه طب جایگزین و مکمل CAM، سازمان جهانی بهداشت را یاری میکنند عبارتند از:
در گزارش سازمان جهانی بهداشت در صد کسانی که در پنج کشور جهان حداقل یکبار از طب جایگزین استفاده نمودهاند، به شرح ذیل میباشد:
بلژیک | ۳۱ % |
آمریکا | ۴۲ % |
استرالیا | ۴۸ % |
فرانسه | ۴۹ % |
کانادا | ۷۰ % |
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، سرمایه گذاری در امر تحقیقات در زمینه طب جایگزین CAM در آمریکا افزایش شدیدی داشته است:
سال ۱۹۹۲ | ۲ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۳ | ۲ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۴ | ۴ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۵ | ۵.۵ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۶ | ۷.۸ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۷ | ۱۱.۵ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۸ | ۱۹.۵ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۹ | ۴۹.۹ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۰ | ۶۸.۳ میلیون دلار |
منبع گزارش: سازمان جهانی بهداشت- وابسته به ساز مان ملل متحد عنوان گزارش: WHO Traditional Medicine Strategy 2002-2005
در کشور آمریکا از سال ۱۹۹۰تا ۱۹۹۷ تعداد افراد بالغی که از روشهای مکمل یا جایگزین CAM جهت درمان استفاده نمودهاند، از تعداد ۶۰ میلیون نفر به ۸۳ میلیون نفر افزایش داشته است در صورتی که افراد مراجعه کننده به پزشکی مدرن در این سالها تغییری نداشته است. تعداد دفعات مراجعه به مراکز CAM در همین مدت ۴۷% افزایش داشته که ۲۴۳ میلیون از تعداد مراجعان به پزشکان بیشتر بوده است.
بر اساس آمار جمع آوری شده در سال ۱۹۹۷، بیماران در کل آمریکا حدودا ۱۲،۲ میلیارد دلار بیشتر از آنچه در بیمارستانها و مراکز پزشکی آمریکا پول پرداخت کردند، جهت بهرهمندی از روشهای جایگزین و مکمل CAM هزینه پرداخت نمودهاند. همچنین قابل توجه است که بر اساس تحقیقات انجام شده بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۶ تعداد شکایتها و همچنین ضررهای وارده بابت صدمه دیدگیها و. .. مندرج در شکایات به نسبت شکایات از پزشکان از اهمیت و خطر کمتری برخوردار بوده است.
بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده بین ۵۰ تا ۸۳ درصد از بیماران سرطانی در کشور آمریکا حداقل از یکی از روشهای درمان CAM برای درمان بهره میبرند.
با مطالعه گزارشهای مجالس و کمیتههای کشورهای مختلف در زمینه درمان مکمل و جایگزین CAM هیچ کشوری با آنها مخالفت نداشته بلکه شدیدا انجام تحقیقات و پروژههای مرتبط با آنها را پشتیبانی مینمایند.
در لایحههای ارائه شده در این کشورها (همانند آمریکا، انگلستان و…)، اطمینان از اینکه درمانگران دورههای آموزشی مربوط به روشهای درمان CAM را در یکی از مراکز تخصص دیده باشند، تاکید شده ولی اجباری نبوده ولی در بعضی از ایالتها این امر توسط آن ایالت اجباری شده است.
لازم به ذکر میباشد با توجه به تحقیقات انجام شده کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان، کانادا، استرالیا، سویس، آلمان، اسپانیا و… هیچ مانعی در جهت درمانهای مکمل و جایگزین در قوانین خود نداشته و فقط بعضی از ایالتها داشتن گواهینامه معتبر درمانگری از یکی از سازمانهای رسمی در این زمینه را به عنوان شرط فعالیت در این زمینه تعیین نمودهاند. این سازمانها خصوصی بوده و وظیفه آموزش درمانگران را در رشتههای خاص دارند.
با توجه به تحقیقات انجام شده، مراکز و سازمانهای دولتی که مسئولیت بهداشت و سلامت جامعه را بر عهده دارند، در اکثر کشورهای دنیا موارد ذیل را در سیاست خود در قبال CAM در پیش گرفتهاند:
قابل توجه است که در سال ۲۰۰۰، علاوه بر بودجه اختصاصی وزارت بهداشت آمریکا مبلغ ۹۲،۷ میلیون دلار از طرف سایر مراکز تحقیقاتی در این زمینه اختصاص یافته که جمع کل بودجه در این سال را به ۱۶۱ میلیون دلار میرساند.
سازمان جهانی بهداشت نیز با توجه به علاقه و توجه روز افزون مردم جهان به CAM به عنوان طب مکمل یا جایگزین تحقیقات گستردهای را با همکاری سازمانهای ملی و دانشگاههای کشورهای مختلف آغاز نموده که یکی از مهمترین و پرکارترین این مراکز دولتی، سازمان NCCAM (مرکز ملی طب جایگزین و مکمل) زیر نظر وزارت بهداشت کشور آمریکا میباشد که در جدول ذیل بودجه اختصاص یافته در این مرکز جهت انجام پروژههای تحقیقاتی را جهت اطلاع ارائه میکنیم:
سال ۱۹۹۵ | ۵.۵ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۶ | ۷.۸ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۷ | ۱۱.۵ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۸ | ۱۹.۵ میلیون دلار |
سال ۱۹۹۹ | ۴۹.۹ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۰ | ۶۸.۳ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۱ | ۷۲.۴ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۲ | ۱۰۰.۱ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۳ | ۱۱۳.۸ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۴ | ۱۱۶.۲ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۵ | ۱۲۱.۱ میلیون دلار |
سال ۲۰۰۶ | ۱۲۲.۷میلیون دلار |
در ضمن مراکز علمی و دانشگاهی ذیل نیز در زمینه CAM تحقیقات گسترده ای انجام میدهند:
منابع: کمیته ریاست جمهوری طب مکمل و جایگزین (سیاست در قبال طب مکمل و جایگزین) مرکز ملی طب مکمل و جایگزین (زیر نظر وزارت بهداشت و سازمان ملی بهداشت کشور آمریکا) (طرح استراتژیک پنج ساله مرکز ملی طب مکمل و جایگزین) سازمان جهانی بهداشت جمعیت مبارزه با سرطان کشور آمریکا مجله پزشکی آمریکا JAMA جمعیت درمان پولاریتی آمریکا کتابخانهی ملی دارو (زیر نظر سازمان ملی بهداشت آمریکا)
طب مکمل و جایگزین دارای محاسن بیشماری است که در زیر به چند مورد قابل اهمیت آن اشاره شده است:
از آنجا که در طب مکمل و جایگزین چیزی به نام کنترل معنی ندارد و اگر این روشها موثر باشند، قطعا به درمان منجر گردیده است، لذا درمان به معنای واقعی در ابعاد جسم و روان و ذهن در آن مشهود است.
به علت این که در طب مکمل و جایگزین از هیچگونه مواد شیمیایی استفاده نمیشود و در بعضی رشتهها اساساً دارویی وجود ندارد، و حتی نیازی به لمس کردن نمیباشد، لذا عوارض جانبی وجود ندارد. در نتیجه بیمار با مشکل عوارض جانبی درگیر نخواهد شد.
یکی از محاسن عمدهی طب مکمل و جایگزین، ارزان بودن و حتی در بعضی از مواقع رایگان بودن آن است (از جمله فرادرمانی) و اگر در مواردی مبالغ هنگفتی دریافت میشود، به واسطهی وجود موانع قانونی در سر راه همگانی شدن آن است که در این صورت افراد با طرح ادعاهای خاص و افسانهای موفق میشوند به صورت مخفی و زیرزمینی و یا به صورت خصوصی مبالغ گزافی دریافت نمایند، در حالی که با علنی بودن و ایجاد ضابطهی آشکار آن به این نتیجه میتوان رسید که در خیلی از شاخههای طب مکمل و جایگزین، همه قادر به ارائهی درمانهای غیر متعارف هستند و نیازی به داشتن ویژگیهای خاصی نیست (مانند فرادرمانی). برای مثال پولاریتی درمانی که در یکی از دانشگاههای آمریکا در خلال چند دههی گذشته به عنوان یک شاخه از انرژی درمانی به صورت رشتهای آکادمیک در دنیا گسترش پیدا کرده است، نشان داد که با تحت تاثیر قرار دادن حوزهی پولاریتی بدن بیماران توسط حوزهی پولاریتی دست درمانگر، میتوان تبادلات یونی و الکترونی سلولهای بدن آنها را از اختلال خارج نموده (مطابق قانون دست راست در فیزیک) و اگر مشکل بیماری آنها با این موضوع ارتباط داشته باشد، آن را برطرف نماید و این اساس درمان از طریق دست کشیدن بر سر و بدن بیمار میباشد. بدیهی است کسانی که با این رشتهی دانشگاهی برخورد نکرده باشند، از دور میتوانند تصور کنند که با دست کشیدن بر بدن بیمار، درمانی صورت بگیرد.
خصوصا در بعضی از شاخههای طب مکمل و جایگزین تشخیص بیماری هیچ جایگاهی ندارد (مانند فرادرمانی). در حالی که در طب رایج خطاهای پزشکی یکی از مهمترین عوامل مرگ بیماران میباشد. برای مثال، خطاهای پزشکی سومین علت مرگ در آمریکا میباشد که سالانه ۲۲۵۰۰۰ قربانی میگیرد. (نقل از مجلهی نظام پزشکی-آبان ۸۵-ص ۹۲)
پیشرفت تکنولوژی و زندگی مدرن، علیرغم تمام تاثیرات مثبتی که در زندگی امروز بشر داشته، باعث افزایش و بروز بیماریهای خاص این دوران گردیده است. پزشکی مدرن برای پاسخگویی به نیاز بیماران روزانه در صدد معرفی راههای جدیدی جهت درمان این بیماریها برآمده اما عوارض جانبی ناشی از استفاده از داروها (و این که داروها صرفا نقش کنترل بیماری را به همراه دارد و نه درمان قطعی را،) باعث تشویق مردم به آزمایش CAM شده و نتیجهی درخشان و باور نکردنی آن موجب افزایش مراجعات مردم به روشهای درمان جایگزین و مکمل در سرتاسر دنیا گردیده است. با توجه به این که مردم در تجربهی روی بیماری خود هرگز اشتباه نمیکنند، لذا استقبال آنان از این روشها خود نشان دهندهی کارآمد بودن طب مکمل و جایگزین CAM میباشد. حتی در خیلی از موارد بیماران جهت درمان عوارض جانبی داروهای مدرن، مجبور به استفاده از روشهای درمانی مکمل میگردند. موفقیت روز افزون طب مکمل و جایگزین که در جهان به طور چشمگیری خود را نشان داده است، مقاومتهایی را در مقابل خود برای بخشهایی که چشم دیدن این پیروزی را ندارند، ایجاد نموده است به طوری که حتی حاضر به باز کردن چشمهای خود و دیدن نتیجهی این جریان نیستند و صرفا با استناد به قوانین پوسیده و کهنهی قدیمی که دیگر کاربرد ندارد، چنگ و دندان نشان میدهند. اما دیگر دیر شده است و بیماران راه اساسی برای درمان خود را پیدا نمودهاند و این تلاشهای مذبوحانه فقط روسیاهی برای مخالفین به جای خواهد گذاشت و نام تکتک آنان را در لیست سیاه تاریخ پیشرفتهای بشری وارد خواهد کرد. این مقاومتها از سوی منابع آگاه و نا آگاه سازماندهی میگردند که میتوان آنها را به مواد زیر دسته بندی نمود:
امید آنکه مطالب فوق که از کتاب “طب مکمل – جایگزین و دنیای امروز” نوشته محمد علی طاهری تقدیم گردید، سازمانهای ذیربط را وادار به انجام تحقیقات گسترده در این زمینه نموده تا بجای چشم بر هم گذاشتن، رد کردن و تکذیب، تحقیقات رسمی در زمینهی CAM را هماهنگ با دنیای امروز سازماندهی نموده تا بتوانند خود را با تحولات امروز دنیا هماهنگ نمایند و با ارائهی اطلاعات صحیح به بیماران، آنان را در جهت یافتن مسیر درست درمانی یاری نموده تا حقوق بیمار در انجام تحقیق بر روی روشهای درمانی و انتخاب آن، مطابق نظر سازمان بهداشت جهانی تضییع نشود.
انسان پیشرفتهای خود را از طریق مبارزه با جهل و ناآگاهی به دست آورده است و همان طور که به چند نمونه اشاره شد، تاریخ علم پر است از سوابق سیاه و ننگین ناآگاهان که در کسوتهای مختلف تا آنجا که توانستهاند خون به دل صاحبان فکر و اندیشه نمودهاند. مبارزه با جهل و ناآگاهی وظیفهی هر انسان آزاد اندیشی است که باید با همهی وجود دنبال شود. (ان الحیوه الدنیا عقیده و الجهاد)
با آرزوی توفیق الهی
ارتباط با ما
وبسایت های مرتبط
ما را دنبال کنید